CPO Amstelwijck
Woongebouw Amstelwijck
Een collectief particulier opdrachtgeverschap
In 2013 zijn we met twee enthousiaste initiatiefnemers begonnen met een cpo project aan de Zuidelijke Wandelweg. Bij inschrijving verworven deze twee particulier, zonder enige kennis van een participatie- ontwikkelproces, een optie op kavel H1. Na kennismaken en een korte selectie op basis van een schetsontwerp werd BLAUW architecten gevraagd om een plan te gaan maken voor een woongebouw vanuit een collectief particulier opdrachtgevershap.
Binnen de kortste keren hadden we een groep mensen die interesse hadden in een op maat gemaakte woning. Het opstarten van het project ging toch niet geheel zonder slag of stoot. De twee initiatiefnemers verslikten zich in de complexiteit van de opgave en besloten zich terug te trekken, waardoor de optie op het kavel verliep. De commercieel ontwikkelaar van het naast gelegen kavel zat op het vinkentouw en nam de positie over. De groep zou in eerste instantie nog meegenomen worden in de planvorming van de nieuwe optant, maar de standaard woningen die uit dit plan rolden pasten niet bij de wensen van de verschillende deelnemers.
Met de gemeente Amsterdam is toen de optie aangegaan voor het tegenoverliggende kavel H3. Op ons aanraden is Lingotto aangeschoven om de deelnemers juridisch en financieel inhoudelijk te begeleiden. De CPO groep Amstelwijck kreeg vaste vorm en met 18 families zijn we een plan gaan maken.
Met z’n allen in de bus
Van de 18 opdrachtgevers was er geen een hetzelfde; een gezin met drie kinderen, twee verdieners, een seniorenkoppel, een gezin met een puberdochter en een stel met het eerste kindje opkomst. Kortom een gemêleerd gezelschap met allemaal andere wensen, eisen en budget. We zijn gestart met te maken van een casco opzet en een beukmaat die in de breedte van het blok per deelnemer gekozen kon worden. Alleen de schachten en de trappenhuizen lagen vast, de plattegronden van de woningen hebben we per deelnemer ontworpen. Door de gevel te ontwerpen met een grid van openingen met daarin een driedeling van open en gesloten vlakken konden we de binnenwanden van de woningen daar maken waar gewenst. Zo ontstond een maatpak met op elk niveau (woning tot gebouw) een inpassing. Er is een ongedwongen invulling van de gevel ontstaan in een vast stramien.
We zijn met de mensen op pad gegaan, met z’n allen in de bus. Samen kijken naar gebouwen met mooie bakstenen, houten geveldelen dieptes van neggen. Bij bewoners van appartementen kijken naar de balkons en de hoogte van gesloten en open borstweringen. En zo zijn we twee jaar lang met alle mensen opgetrokken. Het schept een speciale band die veel energie geeft het was voor ons de enige manier om het gebouw ook echt vanuit het collectief te ontwerpen.
De straatgevel heeft op maaiveldniveau een afstand tot de stoep. De gezinswoningen hebben hierdoor een voortuin. Door de parkeergarage ligt de voortuin 50cm boven het niveau van de stoep. Over de wadi tussen de stoep en de voortuinen hebben we bruggetjes gelegd die elke woning een eigen entree geeft. De afstand tussen privé en openbaar geeft een prettige woonkwaliteit voor de verblijfsvertrekken op de begane grond.
Van modern tot klassiek
Het woongebouw is ontworpen met een gezonde duurzaamheidsambitie. De woningen hebben een individuele warmtepomp gecombineerd met een gebalanceerd ventilatie systeem met een warmte terugwin systeem. Het hemelwater wordt vanaf het dak naar de wadi geleid, het hemelwater dat van de balkons komt wordt via infiltratie kratten terug in grond onder de tuinen aan de achtergevel gebracht. In de parkeergarage zijn voorzieningen meegenomen voor het opladen van elektrische auto’s. En op het dak zijn voorzieningen getroffen voor het plaatsen van zonnepanelen.
Theo van Doesburg
De bewoners wilden graag een entree met een chique uitstraling. Door het opengevelmetselwerk van het trappenhuis over de hoogte van het blok valt gefilterd licht binnen in combinatie met de warme kleurstelling, de royale armaturen en de getegelde vloer krijgt het trappenhuis een uitstraling met allure. Het tegelpatroon van de vloer is een afgeleide van een schilderij van Theo van Doesburg. Die een inspiratie vormde voor Cornelis van Eesteren, hij maakte het stedenbouwkundige uitbreidingsplan Amsterdam zuid (1930) dat aan de overzijde van Zuidelijke Wandelweg is gelegen.
De achtergevel ligt aan een gesloten binnentuin en is georiënteerd op het zuiden. Door de doorsnede van het blok een getrapte achtergevel te geven hebben we alle appartementen een diepe buitenruimte over de breedte van de woning.
Als architect hebben we het collectief ondersteund van ontwerp tot oplevering. Nadat we het gebouw tot bestek en bouwvergunning hadden uitgewerkt hebben we de uitvoering begeleid samen met de directievoerder. De deelnemers kregen na oplevering een casco woning. Voor 11 deelnemers hebben we het interieur van de woningen ontworpen. Samen met een stylist en interieurbouwers hebben we van keukens, badkamers en kasten tot lichtplannen, stoffering en kleuradvies voor de woningen uitgewerkt. Dit tweede deel van de opgave maakte het particulier opdrachtgeverschap compleet. Door de verschillen tussen de bewoners was elke opgave anders, van heel modern en strak tot klassiek modern, van gietvloer tot wit marmer.
We hebben samen met de bewoners een gebouw gemaakt dat zowel op woningniveau als op gebouwniveau een antwoord is op 18 verschillende vragen. Een bijzonder inspirerend proces met een passend eindresultaat voor elke bewoner.
